بیمه حمل و نقل داخلی ایران
مقدمه بیمه حمل و نقل داخلی
تاکنون در مورد بیمه حمل و نقل داخلی چیزی شنیده‌اید؟ ایران کشوری پهناور و پرجمعیت است که حجم بالایی از حمل‌ونقل کالا در آن اتفاق می‌افتد. خطرات متعددی از قبیل سیل، تصادف، آتش‌سوزی و غیره در کمین وسایل نقلیه‌ای است که حمل و نقل کالا را در سطح کشور انجام می‌دهند. هریک از این خطرات در صورت اتفاق می‌توانند خسارات زیادی را برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان به بار بیاورند.
بنابراین، بیمه باربری داخلی یک روش منطقی و علمی برای محافظت از سرمایه تولیدکنندگان و بازرگانان و همچنین ضامن تداوم فعالیت‌های اقتصادی در کشور است. در ادامه با بیمه باربری داخلی بیشتر آشنا خواهید شد.
بیمه حمل و نقل داخلی چیست؟
یکی از قدیمی‌ترین انواع بیمه در جهان، بیمه بار و حمل و نقل است. این بیمه انواع مختلفی دارد. نقطه اشتراک تمام انواع بیمه‌های باربری این است که بیمه‌گر بابت حق بیمه‌ای که بیمه‌گذار می‌پردازد، متعهد به جبران خسارات وارده در پروسه حمل‌ونقل کالا می‌شود. فرایند حمل و نقل کالا می‌تواند به‌صورت زمینی، هوایی و دریایی باشد.
بیمه باربری داخلی دررابطه با محصولاتی صادر می‌شود که مبدأ و مقصد آنها در ایران است. این بیمه از قوانین و مقررات داخل کشور تبعیت می‌کند و بنا بر توافقی که بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار صورت می‌گیرد، خسارات متفاوتی را تحت پوشش قرار می‌دهد.
مخاطبین بیمه نامه
باتوجه به آنچه گفتیم، کلیه شرکت‌های حمل و نقل داخلی و کلیه سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگانی که کالا و یا محصول خود را در داخل کشور جابه‌جا می‌کنند به بیمه باربری داخلی نیاز دارند.
مدت بیمه نامه
مدت‌زمان بیمه باربری داخلی از پایان بارگیری کالا توسط وسیله نقلیه آغاز می‌شود. درصورتیکه پوشش تخلیه و بارگیری در بیمه‌نامه عنوان شده باشد، تعهد بیمه حمل و نقل داخلی از لحظه شروع بارگیری آغاز خواهد شد. هشت روز پس از اینکه کالا در انبار شرکت حمل و نقل قرار گیرد و یا زمانی که تحویل‌گیرنده، کالا را دریافت کند (هرکدام که زودتر اتفاق بیفتد)، اعتبار بیمه‌نامه حمل داخلی به پایان خواهد رسید.
سرمایه مورد بیمه
درصورتیکه توافق خاصی بین بیمه‌گذار و بیمه‌گر صورت نگرفته باشد، سرمایه مورد بیمه شامل موارد زیر می‌شود:
- قیمت کالای بیمه شده
- معادل ارزش خرید کالا
- هزینه حمل‌ونقل کالا
- سایر هزینه‌های متعارف دررابطه‌با باربری داخلی کالا
انواع بیمه حمل و نقل داخلی
- بیمه‌نامه ساده: در این بیمه‌نامه ارزش کالاها تعیین می‌گردد. در صورت بروز حادثه، کارشناس بیمه میزان خسارت را محاسبه می‌کند و بر اساس پوشش بیمه باربری، اقدام به پرداخت هزینه‌ها می‌کند.
- بیمه‌نامه قراردادی: این بیمه به‌صورت قرارداد یک‌ساله بین بیمه‌گذار و بیمه‌گر منعقد می‌گردد. در واقع، بیمه‌گذار کلیه کالاهایی را که در طول یک سال حمل خواهد شد، بیمه می‌کند. در این نوع از بیمه‌نامه، فرد بیمه‌گذار باید هر بار مشخصات کامل محموله را همراه با تاریخ حمل برای شرکت بیمه‌گر ارسال کند.
پوشش ها و تعهدات بیمه حمل و نقل داخلی بیمه ایران
بیمه باربری داخلی ایران با بیمه‌های حمل و نقل واردات و صادرات متفاوت است و از شرایط و کلوزهای استاندارد در سطح جهان تبعیت نمی‌کند. این بیمه‌نامه به دو صورت خطرات محدود و خطرات تکمیلی موجود است و نوع خطرات مندرج در آن، به توافقات بین بیمه‌گذار و بیمه‌گر بستگی دارد.
۱. بیمه باربری داخلی با خطرات محدود
- آتش‌سوزی
- حوادثی که برای وسایل نقلیه حامل کالا اتفاق می‌افتد. (حوادثی که بر اثر برخورد وسیله با جسمی خارجی رخ‌داده و باعث آسیب رساندن به کالا شده باشند. ذکر این نکته لازم است که آثار حادثه باید بر روی کالا دیده شود و در غیر این صورت بیمه حمل و نقل داخلی خسارات موجود را متقبل نخواهد شد).
۲. بیمه باربری با خطرات تکمیلی
- آتش‌سوزی
- حوادث مرتبط با وسایل نقلیه حامل کالا
- آسیب‌ها و خسارات ناشی از کالای مجاور کالاهای بیمه شده
- سرقت کلی با وسایل حمل و نقل
- حوادث مرتبط با بارگیری و تخلیه کالا
- عدم تحویل کالا
- آبدیدگی و شکستگی
- سیل، ریزش، زلزله، صاعقه و آتش‌فشان
بیمه‌گذار می‌تواند باتوجه‌به نوع کالا و خطراتی که در رابطه با آن وجود دارد، یک یا چند مورد از خطرات تکمیلی را درخواست کند. بیمه‌گر این اختیار را دارد که پیشنهاد بیمه‌گذار را بپذیرد و یا رد کند.
استثنائات بیمه
- خسارتی که در لیست خطرات بیمه شده وجود نداشته باشند، مشمول بیمه نخواهند شد.
- خساراتی که به‌طور عمدی توسط بیمه‌گذار یا عوامل مرتبط با او به کالا وارد شده باشد، در لیست موارد بیمه شده نیستند.
- خسارات ناشی از فعالیت‌های هسته‌ای و تشعشعات رادیواکتیو در حوزه بیمه باربری داخلی قرار نمی‌گیرند.
- خسارات ناشی از عیوب ذاتی کالا و کم‌شدن متعارف آن، به بیمه موردنظر مربوط نمی‌شود.
- هرگونه خسارت مرتبط با عدم النفع، جز مصادیق بیمه باربری داخلی نخواهد بود.
- کالاهای قاچاقی و غیرمجاز از مزایای بیمه باربری داخلی بهره‌مند نخواهند شد.
- در صورت کسری، ریزش و نشت عادی و همچنین خرابی و پوسیدگی کالا از مبدأ، بیمه هزینه‌ای را پرداخت نخواهد کرد.
- در صورت اهمال‌کاری در بسته بندی و شرایط حمل کالا، بیمه‌گر هزینه‌ای بابت محموله خسارت‌دیده پرداخت نمی‌کند.
- در شرایطی که حمل کالایی مغایر با مدارک موجود صورت گیرد، بیمه پرداخت نمی‌شود.
- هرگونه خسارتی که دربسته بندی و برچسب کالا صورت‌گرفته باشد، تنها در صورتی مشمول دریافت بیمه می‌شود که در حین حمل‌ونقل اتفاق افتاده باشد.
- چنانچه کالا بر اثر تاخیر در ارسال، آسیب ببیند یا تلف شود، بیمه حمل و نقل داخلی هزینه‌ای را پرداخت نخواهد کرد (حتی اگر تأخیر پیش‌آمده ناشی از خطرات موجود برای فرد بیمه شده باشد).
- خسارات ناشی از جنگ، شورش داخلی، قیام، انقلاب و هرگونه فعالیت سیاسی و اجتماعی، مشمول دریافت بیمه نخواهند شد.
- خسارات ناشی از تصرف، ضبط، توقیف و مصادره هزینه‌ای بابت بیمه دریافت نخواهند کرد (اثرات ناشی از این موارد و همچنین اثرات ناشی از اقدام آنها نیز مشمول دریافت هزینه بیمه نخواهند بود).
- خسارات مربوط به شرکت در اعتصابات، اعتراضات، درگیری‌های کارگری، اغتشاشات، آشوب‌ها و تعطیلی محل کار در لیست موارد بیمه شده قرار ندارند.
- هرگونه اعمال تروریستی یا اقدام هر فردی که به‌طور مستقیم به براندازی دولت مرتبط باشد، در حوزه بیمه حمل داخلی قرار نمیگیرد.
- فعالیت‌های فرد با انگیزه‌های سیاسی و عقیدتی مشمول دریافت هزینه از بیمه نخواهد بود.
فرانشیز بیمه حمل و نقل
بخشی از خسارت بیمه به عهده بیمه‌گذار است و تحت عنوان فرانشیز از آن یاد می‌شود. فرانشیز در ایران، متناسب با توافق طرفین تعیین می‌گردد و مقدار ثابت و مشخصی برای آن وجود ندارد. در شرایطی که ریسک کالای موردنظر بالا باشد، شرکت بیمه ایران با کاهش فرانشیز، با آن موافقت می‌کند.
عوامل مهم در تعیین حق بیمه
عوامل مؤثر بر تعیین حق بیمه به‌خصوص در بیمه باربری وارداتی و صادراتی بسیار گسترده است. به‌هرحال مهم‌ترین عوامل مؤثر در این زمینه را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- شرایط حمل و نقل کالا
- فاصله میان مبدأ و مقصد
- نوع وسیله حمل کالا
- نوع بسته‌بندی کالا
- نوع پوشش کالا
- مسیر عبور وسیله نقلیه
- تعداد پوشش‌ها و سقف تعهدات شرکت بیمه حمل و نقل داخلی
- خطرات موجود دررابطه‌با حمل و نقل
- نوع محموله و کالا
تفاوت بیمه حمل و نقل داخلی کالا و بیمه مسئولیت مؤسسه‌های باربری
بر اساس قانون تجارت و سایر قوانین مربوطه، مؤسسات باربری داخلی وظیفه دارند مرسولاتی را که توسط صاحبان کالا جهت ارسال به مقاصد موردنظر به آنها محول می‌شود، به‌موقع و سالم به مقصد برسانند. جبران خسارات ناشی از خطرات متعدد در جاده های بین‌شهری از جمله واژگونی، تصادف، آتش‌سوزی و … جز مسئولیت شرکت‌های باربری است. بیمه مسئولیت متصدیان مؤسسات باربری موجب ایجاد اطمینان خاطر برای این شرکت‌ها به هنگام حمل مرسولات می‌گردد. قرارداد این بیمه‌نامه به‌صورت سالیانه تنظیم می‌شود.
با وجود این، بیمه مسئولیت متصدیان حمل‌ونقل داخلی مربوط به شرایطی می‌شود که کالا در طول مسیر حمل و نقل، خسارت ببیند و مسئول حمل داخلی در این زمینه مقصر باشد. شرایطی را در نظر بگیرید که کالا به دلیل عوامل دیگری آسیب ببیند و از بین برود. درصورتیکه شما فقط به بیمه مؤسسه حمل و نقل اکتفا کرده باشید، خسارت ناشی از حوادثی که به مؤسسه مرتبط نباشد، به عهده خود شما خواهد بود. ضرورت استفاده از بیمه‌نامه حمل و نقل داخلی در اینجا مشخص می‌شود.
بیمه باربری داخلی خسارات ناشی از حوادث خارج از مسئولیت مؤسسه باربری را متقبل می‌شود و درصورتیکه حادثه بر اثر اهمال‌کاری مؤسسه حمل‌ونقل اتفاق افتاده باشد، بیمه‌گر خسارات وارده را از مؤسسه مطالبه خواهد کرد. بر اساس مواد 386 و 388 قانون تجارت، از لحظه‌ای که مؤسسه باربری کالا را تحویل می‌گیرد تا زمانی که آن را تحویل می‌دهد، جبران تمام خسارات به عهده مؤسسه است.
چرا صاحبان کالا باید به طور مستقل بیمه حمل داخلی را خریداری کنند؟
- در بسیاری از موارد مؤسسه باربری دررابطه‌با خسارات ایجاد شده مقصر شناخته نمی‌شود و بیمه حمل و نقل داخلی به شما کمک می‌کند تمام خسارات احتمالی را جبران کنید.
- در برخی موارد ممکن است مؤسسه باربری وظایف خود را در رابطه قرارداد بیمه انجام نداده باشد، به‌عنوان‌مثال حق بیمه به‌موقع پرداخت نشود یا لیست بارنامه در زمان مقرر ارسال نشود. در چنین شرایطی نمی‌توانید خسارات وارده را جبران کنید.
- صاحبان کالا و تولیدکنندگان از مفاد قرارداد بیمه‌ای که بین مؤسسه باربری و شرکت بیمه منعقد شده است اطلاع ندارند و نمی‌توانند در آن تغییری ایجاد کنند. بنابراین با وجود یک بیمه‌نامه حمل داخلی آنها می‌توانند مطابق نیازهای خود و در رابطه با خطرات گوناگون، از سرمایه خود محافظت کنند.
نکات مهم و اساسی درباره بیمه حمل و نقل داخلی
برای تهیه بیمه باربری داخلی باید از برخی نکات مهم اطلاع داشته باشید. مهم‌ترین نکات بیمه باربری داخلی از این قرارند:
- از طریق بیمه باربری داخلی می‌توانید با پرداخت هزینه اضافه، خود را در برابر حوادث متعددی از قبیل آسیب کالا هنگام بارگیری و سرقت محموله، بیمه کنید.
- تصادم با اجسام متحرک سبک یا سنگین و پرت شدن کالا به بیرون از وسیله نقلیه خسارات بالایی را برای صاحبان کالا به دنبال دارد. بیمه باربری داخلی این نوع از خسارات را تحت پوشش قرار می‌دهد.
- این نکته را به‌خاطر داشته باشید، کالاهایی که بر اثر کفی غیراستاندارد وسیله نقلیه دچار آسیب می‌شوند، تحت پوشش بیمه حمل داخلی قرار نمی‌گیرند. بنابراین سلامت وسایل نقلیه حامل کالا باید بررسی شود.
- حمل دام زنده در طول مسیر، تحت پوشش بیمه حمل داخلی قرار دارد؛ اما درصورتیکه بر اثر کمبود علوفه و آب یا مشکلاتی از قبیل کوچک بودن فضا دام تلف شود، بیمه حمل داخلی هزینه‌ای پرداخت نخواهد کرد.
- در صورت که کالا با ماشین‌های یخچال‌دار حمل شود و به‌دلیل خرابی یخچال فاسد شده و قابل‌استفاده نباشد، بیمه حمل و نقل داخلی تا ۲۴ ساعت این خسارت را تحت پوشش قرار می‌دهد.
مدارک موردنیاز برای بیمه حمل و نقل داخلی
بیمه‌گذار باید به‌محض وقوع حادثه، باید بیمه‌گر را مطلع سازد. کارشناس مؤسسه بیمه با بررسی حادثه و مندرجات بیمه‌نامه، اقدام به پرداخت خسارت برای بیمه‌گذار خواهد کرد. بیمه‌گذار پس از وقوع حادثه، برای دریافت هزینه بیمه باید مدارک زیر را فراهم کند:
- بیمه‌نامه همراه با الحاقیه‌هایی که از طرف شرکت بیمه صادر شده است.
- فرم‌های مرتبط با بازدید اولیه (درصورتیکه نیاز به بازدید باشد)
- بارنامه اصلی
- فاکتورهای مرتبط با خرید کالا
- گزارش بازدید از حادثه و چگونگی علت آن که از طریق نیروی انتظامی تنظیم می‌شود.
- تهیه اسناد و مدارکی که نشان‌دهنده میزان خسارت باشد و آن را ثابت کند.
در برخی از موارد، کارشناسان برای بررسی حادثه و مطابقت آن با مندرجات بیمه‌نامه در محل حادثه حاضر می‌شوند. بنابراین ممکن است طبق تشخیص یک کارشناس، حادثه موردنظر مشمول دریافت هزینه از بیمه نباشد و پرونده مختومه اعلام شود.
راهنمای خرید بیمه حمل و نقل داخلی
- تهیه مدارک و مراجعه متقاضی بیمه حمل داخلی به هریک از شعب یا نمایندگی‌های بیمه ایران
- دریافت مشاوره توسط کارشناسان بیمه‌های باربری توسط متقاضی
- دریافت و تکمیل فرم پیشنهاد بیمه‌های حمل و نقل داخلی توسط فرد بیمه‌گذار یا نماینده قانونی او
- اعلام نرخ حق بیمه و شرایط جهت صدور بیمه‌نامه بیمه باربری از سوی کارشناسان بیمه
- پذیرفتن نرخ و شرایط بیمه توسط بیمه‌گذار و پرداخت حق بیمه
شرایط ابطال بیمه نامه
- اگر بیمه گذار عمدا اطلاعات نادرستی را در بیمه نامه آورده باشد.
- اگر بیمه گر ریسک موارد بیمه شده را بالا تشخیص دهد.
- اگر بیمه گذار مسئولیت بیمه را به فرد دیگری محول کند.
- اگر بیمه گذار ورشکستگی خود را اعلام کند.
جمع بندی
در این مقاله یکی از انواع بیمه های باربری یعنی بیمه حمل و نقل داخلی را بررسی کردیم. ما سعی کردیم تمام نکات موجود دررابطه با این موضوع را برای شما توضیح دهیم. یکی از نکات مهم مطلب فوق این بود که صاحبان کالا نباید به بیمه مسئولیت مؤسسات باربری اکتفا کنند و استفاده از بیمه باربری داخلی برای جبران خسارات متعدد، برای آنها ضروری خواهد بود.
چنانچه سؤال و ابهامی در این زمینه دارید می‌توانید در قسمت کامنتها از ما بپرسید. اگر در شرایطی بوده اید که از این بیمه استفاده کرده اید، از شما میخواهیم تجربیات خود را در این رابطه با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
[elementor-template id=”1635″]
